donderdag 10 juli 2025
Passende zorg en ondersteuning voor kwetsbare ouderen vraagt om goede afstemming tussen alle betrokken partijen en de ouderen zelf. Prof. dr. Robbert Gobbens werkt daarom samen met zorgprofessionals en zorggebruikers aan het integreren van technologie en innovatie in bestaande zorgpaden.
“Wat mij motiveert, is samen iets opbouwen dat echt impact heeft. Niet alleen op kennisniveau, maar juist ook in de praktijk.”
Robbert Gobbens is lector Gezondheid en Welzijn van Kwetsbare ouderen aan de Hogeschool Inholland. Daarnaast is hij bijzonder hoogleraar Professionalisering van de verpleging en verzorging in de ouderenzorg aan Tilburg University. Dit jaar is hij benoemd tot Medical Delta lector. Binnen Medical Delta is hij onder meer betrokken als programmaleider van het Medical Delta Living Lab 'Blended rehabilitation'.
Je bent benoemd tot Medical Delta lector. Wat betekent dat voor jou?
"Ik vind het een eer, ook dat ik vanuit Hogeschool Inholland naar voren ben geschoven. Dat is hartstikke leuk. Ik ben al jaren actief binnen Medical Delta, dus het samenwerkingsverband is niet nieuw voor me. Toen deze mogelijkheid zich aandiende, zei ik dan ook zeker geen nee.
Al vier jaar ben ik leading lector van een Medical Delta Living Lab. We zijn gestart onder de naam ‘Geriatric Rehabilation@Home’ en richtten ons op geriatrische revalidatie. Hierbij keken we vooral naar de ontwikkeling van e-health toepassingen die de thuisrevalidatie van ouderen bevorderen. Inmiddels zijn we aan een nieuwe periode begonnen en is de naam van het lab veranderd naar ’Blended Rehabilitation’. Hierbij ligt de focus meer op het integreren van technologie en innovatie in gebruikelijke revalidatietrajecten.
De benoeming tot lector voelt als een kers op de taart, maar het is voor mij meer dan dat. Ik breng mijn specifieke expertise in, met name op het gebied van ouderen en kwetsbare ouderen. Ik heb bovendien een achtergrond als verpleegkundige en dat zie je niet veel binnen Medical Delta. Medical Delta Lector AnneLoes van Staa is een van de weinigen die diezelfde achtergrond deelt. Ik hoop echt dat ik met mijn aanstelling die praktijkkennis en ervaring vanuit het hbo-onderwijs kan toevoegen. Daarnaast biedt het me de kans om mijn netwerk te vergroten en dat netwerk ook actief in te zetten bij het samen uitvoeren van projecten.”
Kun je kort vertellen wat jouw expertise is?
"Die ligt bij kwetsbare ouderen. In 2010 ben ik daarop gepromoveerd aan Tilburg University. Tijdens mijn promotieonderzoek heb ik de Tilburg Frailty Indicator (TFI) ontwikkeld, een instrument om kwetsbaarheid bij ouderen in kaart te brengen.
Ik ben zo’n tien jaar wijkverpleegkundige geweest en nu nog steeds actief binnen de beroepsvereniging Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN). Tegenwoordig sta ik dan wel niet meer aan het bed, maar ik ben in hart en nieren nog steeds verpleegkundige. Die praktijkkennis en betrokkenheid neem ik ook mee in mijn werk binnen Medical Delta.
Kwaliteit van leven vind ik ontzettend belangrijk en dat gaat verder dan alleen lichamelijk functioneren.Daarnaast ben ik lector bij Hogeschool Inholland, in samenwerking met Zonnehuisgroep Amstelland. Mijn lectoraat richt zich op de gezondheid en het welzijn van kwetsbare ouderen. Kwaliteit van leven vind ik ontzettend belangrijk en dat gaat verder dan alleen lichamelijk functioneren. Juist het sociale functioneren speelt een grote rol. Hoeveel contacten heeft iemand, is er voldoende sociale steun? Ook de woonomgeving telt mee. Ik pleit daarom voor een brede blik op het functioneren van mensen."
Het zorgstelsel staat steeds meer onder druk. Welke transitie moeten we ondergaan en hoe kan jouw onderzoek daaraan bijdragen?
"Als we het hebben over de druk op het zorgstelsel, denk ik in de eerste plaats aan de positie van de professionals, met name verpleegkundigen en verzorgenden. Ik vind dat zij op dit moment te weinig aandacht en waardering krijgen. Niet alleen financieel, maar ook de erkenning voor het werk dat zij doen. Er moet veel meer naar hen worden geluisterd, ze zouden meer zeggenschap moeten hebben. Ik weet zeker dat dat hun werk en werkplezier ten goede komt en bijdraagt aan het behoud van deze mensen voor de zorg.
We moeten daarom investeren in een aantrekkelijke werkomgeving. Wij proberen dat te doen met de leer- en innovatienetwerken, waarin ook verpleegkundigen actief participeren. Daarmee zorgen we voor uitdagend werk dat goed aansluit bij de competenties die mensen hebben. Toch gebeurt dit nog te weinig doordat de waan van de dag regeert. De focus ligt vooral op het rondkrijgen van de planning. De bedrijfsvoering en de organisatie staan voorop waardoor de inhoud van het werk en het perspectief van de zorgprofessional op de achtergrond raken. Daar moeten we verandering in brengen.“
Medical Delta slaat bruggen tussen wetenschappelijke disciplines, maar ook tussen wetenschap en praktijk. Waarom is dat belangrijk?
"Binnen het Medical Delta Living Lab Blended Rehabilitation komen verschillende disciplines en organisaties samen. We begonnen een jaar of vijf jaar geleden met drie hogescholen, en inmiddels is ook Hogeschool Leiden aangesloten. Daarnaast werken we samen met drie zorginstellingen: Omring, Pieter van Foreest en Basalt. Ook zetten we nu ook steeds meer stappen richting het mbo. Dat vind ik een belangrijke ontwikkeling.
We hebben nu een practor als vast onderdeel van het living lab en hopelijk sluiten straks ook mbo-docenten en studenten aan. En dat is essentieel. Zeker als het gaat om revalidatie in de verpleeghuissetting, want daar werken vooral mbo-opgeleide zorgprofessionals. Die moet je dus vanaf het begin betrekken bij innovatie en onderzoek.
We willen dat ook mbo-studenten ervaring opdoen met revalidatie en technologie. Zij zijn het uiteindelijk die blended rehabilitation in de praktijk vorm gaan geven. Dat vraagt veel. Van revalidanten, die bereid moeten zijn nieuwe technologie te gebruiken, maar zeker ook van de zorgprofessionals. Die moeten daarin goed worden meegenomen.
Een voorbeeld van innovatie in ons lab is het programma ‘Ik oefen zelf’, waarbij revalidanten oefeningen meekrijgen die ze kunnen doen waar en wanneer het hen uitkomt. Dit willen we een goede plek geven in het revalidatieproces, zodat het werkt voor zowel de revalidanten als voor de professionals.”
Hoe is het om met iemand uit een hele andere discipline te beginnen met samenwerken?
"Binnen ons living lab hadden we in het begin echt tijd nodig om aan elkaar te wennen. Dat had ik eerlijk gezegd anders ingeschat. Ieder had z’n eigen beeld bij wat het living lab precies zou moeten zijn. Bovendien startten we meteen met drie hogescholen en twee zorginstellingen, dus er waren veel partijen bij betrokken. We hebben zeker een jaar nodig gehad om aan elkaar te wennen en om samen een roadmap te maken met duidelijke stappen en doelen. Dat was best een lang, maar noodzakelijk proces.
We hebben inmiddels de eerste vier jaar erop zitten en weten wat we aan elkaar hebben en hoe we elkaar kunnen versterken. Daardoor kunnen we nu echt stappen zetten. Ik ben dan ook blij dat we opnieuw subsidie hebben gekregen voor vier jaar. Als we na al die tijd van opbouwen hadden moeten stoppen, had ik dat ontzettend zonde gevonden.”
Wat motiveert je om samen te werken met anderen buiten jouw vakgebied?
"Ik vind het gewoon ontzettend leuk. Ik heb enthousiaste mensen om me heen nodig en dan maakt het niet uit of ze binnen mijn vakgebied zitten of daarbuiten. Wat mij motiveert, is samen iets opbouwen dat echt impact heeft. Niet alleen op kennisniveau, maar juist ook in de praktijk. Dat is ook waar mijn lectoraat voor staat: onderzoek doen dat bijdraagt aan het oplossen van vraagstukken uit het werkveld.
Wat mij motiveert, is samen iets opbouwen dat echt impact heeft. Niet alleen op kennisniveau, maar juist ook in de praktijk.Een voorbeeld is het PLINT project, waarin we samen met verpleegkundigen en studenten onderzochten hoe je ondervoeding bij thuiswonende ouderen beter kunt signaleren en voorkomen. Op basis van een literatuurstudie hebben we een instrument geselecteerd dat in de praktijk goed bruikbaar is.
Een ander mooi voorbeeld is het project ‘De mens zien die (ook) dementie heeft’. Daarbij gaat het om praktische handvatten voor betere zorg aan mensen met dementie, vooral in de verpleeghuissetting. Samen met zorgverleners, mensen met dementie en hun naasten kijken we: waar knelt het in de praktijk en wat kan er beter om goede zorg te bieden aan mensen met dementie en hun naasten? Zulke projecten laten voor mij zien waarom samenwerking tussen disciplines én met de praktijk zo belangrijk is. Je maakt zo echt verschil."
Wat merkt een (potentiële) patiënt, (zorg)professional of Nederlander straks van jouw werk en deze samenwerking? Wat hoop je voor hen over vijf jaar te hebben bereikt?
"Ik hoop dat we over vijf jaar echt verschil maken voor zowel revalidanten als zorgprofessionals. Aan de ene kant wil ik dat revalidanten goed kunnen herstellen, op een manier die bij hen past, en dat ze daar tevreden over zijn. Dat we technologie op zo’n manier inzetten dat het hen helpt in hun revalidatieproces. Aan de andere kant wil ik dat zorgprofessionals duidelijke handvatten hebben om blended rehabilitation toe te passen. Dat ze weten wat werkt, wat haalbaar is, en hoe ze technologie op een goede manier kunnen integreren in hun dagelijkse praktijk. Als we dat kunnen bereiken, dan ben ik heel tevreden."
Met de nieuwe programmering stelt Medical Delta de behoefte vanuit de praktijk meer centraal. Hoe betrek je de behoefte van de gezondheidspraktijk in jouw onderzoek?
"Voor mij is het heel logisch om met de praktijk samen te werken. Dat is eigenlijk altijd het vertrekpunt van mijn lectoraat: wat speelt er in de praktijk en hoe kunnen we met onderzoek daaraan bijdragen? De mensen uit de praktijk zijn dan vanaf het begin betrokken en denken mee over de onderzoeken we gaan uitvoeren.
Voor wie dat minder vanzelfsprekend is, zou ik willen meegeven: als je een goed idee hebt voor onderzoek, toets het dan meteen in de praktijk. Kijk of het relevant is om op te pakken, en betrek de doelgroep er direct bij. Zo kunnen zij meedenken en input leveren. Want uiteindelijk moet alles wat we ontwikkelen ook daadwerkelijk landen in de praktijk."
Je zult nu waarschijnlijk meer onderzoekers maar ook praktijkpartners ontmoeten vanuit andere disciplines en instituten. Wie is je echt bijgebleven en waarom?
"Er zijn heel veel mensen die kan noemen, het is moeilijk om daar een keuze uit te maken. Maar de eerste die in me opkomt, is mijn promotor Jos Schols. Ik heb nog steeds contact met hem, ook al is hij inmiddels met pensioen. Hij heeft me altijd van waardevolle adviezen voorzien. We zitten nu ook samen in een commissie van Alzheimer Nederland.
In de zorg is Nelleke Vogel iemand die me echt is bijgebleven. Zij was bestuurder bij Zonnehuisgroep Amstelland. Net als ik is zij verpleegkundige in hart en nieren en ze vindt het ontzettend belangrijk dat de praktijk bij onderzoek wordt betrokken. Ze ging als bestuurder ook regelmatig de praktijk in. Meelopen, luisteren en zichtbaar zijn, dat heeft op mij veel indruk gemaakt."
Welke ervaringen of lessen die je hebt opgedaan als wijkverpleegkundige neem je nog steeds met je mee?
"De allerbelangrijkste ervaring is voor mij het breed kijken naar het functioneren van mensen en goed luisteren. Soms stellen mensen een vraag, maar zit er iets heel anders achter. Dan moet je kunnen achterhalen wat die persoon werkelijk nodig heeft. Goede gespreksvaardigheden en goed luisteren zijn daarbij onmisbaar.
Ik ben ongeveer tien jaar wijkverpleegkundige geweest. Dan kom je bij mensen thuis, in hun eigen omgeving en dat geeft zoveel extra informatie. Het gaat niet alleen om gezondheid, maar ook om wat iemand nodig heeft om een zo goed mogelijk leven te kunnen leiden. Die brede blik op het lichamelijke, maar ook op het sociale en de leefomgeving is voor mij vanzelfsprekend geworden.
Ik ben ongeveer tien jaar wijkverpleegkundige geweest. Dan kom je bij mensen thuis, in hun eigen omgeving en dat geeft zoveel extra informatie.Wat ik altijd heel boeiend vond, was de grote diversiteit aan situaties. Ik had regelmatig contact met huisartsen of mensen in het sociaal domein. Dat verrijkte het werk. Ik herinner me een man met de ziekte van Bechterew, een vorm van reuma. Hij was flink kortademig en had een enorme bouvier die aan de bank werd vastgebonden als ik langskwam. Maar die hond was zo sterk dat hij gewoon de hele bank mee trok. De koffie was niet lekker en het huis slecht verzorgd. De situatie in zijn huis was niet bevorderlijk voor zijn gezondheid. Dan moet je kijken: wat kan ik hier mee doen en hoe ga ik hier zo goed mogelijk mee om?
Ik ben heel blij dat ik dat werk heb gedaan en dat ik die ervaring in mijn rugzak heb. Ik hoef nu niet meer aan het bed te staan. Ik heb bewust gekozen voor het onderwijs en het onderzoek is min of meer op mijn pad gekomen. Daar richt ik mij nu op."
Wat heb je van anderen nodig, wat mis je nog in je samenwerking om je doelen te kunnen bereiken? Welke oproep wil je doen?
"Ik zou graag buiten het living lab nieuwe contacten willen leggen. Dat heeft voor mij veel meerwaarde.
Ook buiten Medical Delta zie ik veel mooie initiatieven, maar soms zijn het nog wel losse eilandjes. Neem bijvoorbeeld onderzoek naar geriatrische revalidatie of naar mensen met dementie. Er gebeurt al veel, maar we kunnen veel meer samen optrekken. Binnen het lectorenplatform dementie PRODEM wordt al samengewerkt en ook met de Academische Werkplaats Ouderen van Tranzo - Tilburg University zetten we stappen. Toch geloof ik dat er nog veel te winnen valt. Mijn oproep is dan ook: zoek elkaar op, werk samen en deel je kennis."
