dinsdag 10 juni 2025
Met dr. Sanne de Vries als opvolger van prof. dr. Frank Willem Jansen krijgt het samenwerkingsverband Medical Delta per 1 augustus aanstaande een nieuwe voorzitter. In een dubbelinterview blikken ze samen terug en vooruit. “De gezondheidsvraagstukken die voor ons liggen, zijn veelkoppige monsters. Die krijg je niet alleen opgelost.”
Waarom heb je gesolliciteerd voor de functie van voorzitter van Medical Delta?
Sanne: “Vanwege het belang van goede samenwerking. We staan voor grote maatschappelijke uitdagingen op het gebied van gezondheid en daarin hebben we iedereen hartstikke hard nodig: zorginstellingen, universiteiten, hogescholen, mbo, overheden en bedrijven. Als directeur van het Centre of Expertise Health Innovation bij De Haagse Hogeschool heb ik hier al een verbindende rol in gehad, vanuit Medical Delta krijg ik nu een mooie kans om dat in een groter speelveld namens meerdere partijen te kunnen doen.
Het gezondheids- en innovatienetwerk vergroot; de verbondenheid met de regio Zuid-Holland wordt intensiever. Als Medical Delta kunnen we een belangrijke rol spelen: met de Noordzee in de rug en de blik gericht op Zuid-Holland en de rest van Nederland.
Er staat een stevig programma en ik heb er erg veel zin in om daar nog nauwer bij betrokken te raken. Ik kijk uit naar de samenwerking binnen het bureau, met het team en alle andere partners. Ik kijk ook uit naar de samenwerking met Young Medical Delta, dat is een fantastische en inspirerende club van jonge mensen met veel potentie.”
Als lector ben je al langere tijd verbonden aan Medical Delta. Wat heeft het je gebracht voor je onderzoek?
Sanne: “Via Medical Delta krijg je een kijkje in de keuken van andere organisaties, disciplines en opleidingen en dat is heel waardevol. Je komt in aanraking met andere onderzoekers, ontwerpers en techneuten om ideeën te delen en om gezamenlijk aan belangrijke maatschappelijke vraagstukken te werken.
Het gevoel dat we ook een maatschappelijke opgave hebben, is de laatste jaren versterkt binnen de Medical Delta community.Het gevoel dat we naast een wetenschappelijke ook een maatschappelijke opgave hebben, is de laatste jaren versterkt binnen de Medical Delta community, merk ik. Dit komt onder meer door bijeenkomsten van Medical Delta, de recente werkconferentie en de actieagenda die wordt gemaakt. Het gaat minder om innoveren an sich en meer om: wat gaan we ermee doen? Wat merken inwoners van Zuid-Holland en Nederland, patiënten en zorgprofessionals ervan? Het is mooi dat dit is ontstaan en de afgelopen jaren is doorontwikkeld.”
Welke verdere ontwikkelingen zie je?
Sanne: “Mijn betrokkenheid bij Medical Delta is eigenlijk ontstaan vanuit Vitale Delta. Dit was ongeveer gelijktijdig met de aansluiting van vier hogescholen bij Medical Delta, in 2016. Vitale Delta is inmiddels een van de wetenschappelijke programma’s van Medical Delta. Ik heb in die periode Medical Delta zien veranderen van vooral een medtech-samenwerking naar een samenwerkingsverband met ook inbreng vanuit het sociale domein, waarbij vitaliteit, preventie en sociale innovaties werden toegevoegd. Met de strategie en programmering die eind 2024 startte, is dat nog veel meer tot wasdom gekomen. Preventie en de gezondheidspraktijk hebben nu een belangrijkere rol.”
Frank Willem, jij hebt die ontwikkelingen natuurlijk ook meegemaakt en mede vormgegeven. Wat is er ten goede veranderd?
Frank Willem: “Bij de start van Medical Delta lag de focus op medische technologie. Daarin waren we destijds vooruitstrevend, maar tegelijkertijd merkte ik als chirurg toch ook wel de risico’s op te veel een ‘technology push’ richting het medische domein. Gaandeweg hebben we mooie stappen gemaakt in een nauwere samenwerking tussen arts en ingenieur: de technology push werd een clinically driven approach. Met tegelijkertijd steeds meer een blik naar de regio, zoals Sanne dat mooi verwoordde, en oog voor wat zorgprofessionals en patiënten willen.
Toen ik als voorzitter begon, was de wetenschappelijke programmering van 2019-2024 net van start. Dat was een mooie move met accenten op wetenschappelijke samenwerking en de medische hoek. En nu zijn we weer een nieuwe fase ingegaan, van ‘interdisciplinair’ naar ‘transdisciplinair’. Met naast wetenschappelijke samenwerking, ook valorisatie en implementatie in de doelstellingen.
We kijken met een bredere blik naar de gezondheidszorg. Daar zitten zoveel vraagstukken aan vast, dat je echt verder moet gaan dan alleen het medische en het technologische.”
Wat vind je jammer dat is losgelaten?
Frank Willem: “We hebben het zeker niet losgelaten, maar het is wel een punt van aandacht dat we ook het puur wetenschappelijke van Medical Delta nadrukkelijk betrokken houden. Het creatieve en het onontdekte wat daaruit voortkomt, of de kansen van nieuwe technologieën zoals AI: het is zeer waardevol. Om die reden verliezen we het ook niet uit het oog.
Het puur wetenschappelijke van Medical Delta verliezen we niet uit het oog.Een van de uitdagingen wordt om elkaar te blijven ontmoeten, om dat te bestendigen. Want hoezeer de bijeenkomsten die we organiseren ook gewaardeerd worden, het lijkt steeds lastiger te worden om mensen daadwerkelijk in één ruimte te krijgen. We moeten blijven zorgen dat er ‘toevallige ontmoetingen’ plaatsvinden, dat mensen uit hun eigen domein stappen en op een bijeenkomst of netwerkborrel nét diegene treffen waarmee een nieuwe samenwerking is op te zetten.”
Als voorzitter kan je ook bepaalde accenten leggen, zoals je hebt gedaan met het onderwerp duurzaamheid in de zorg. Hoe pak je dat aan?
Frank Willem: “We zijn als samenwerkingsverband ontstaan vanuit verschillende instituten, waarbij het onze rol is om bondjes te maken en verbindingen te leggen. Tegelijkertijd vind ik ook dat we een voortrekkersrol moeten pakken. Toen ik begon, merkte ik dat duurzaamheid in de zorg niet hoog op de prioriteitenlijstjes stond. Ik heb de stoute schoenen aangetrokken om het meer te adresseren, ook omdat ik wist dat onze achterban het een belangrijk thema vindt.
Je kunt als voorzitter dat soort accenten zetten, heb ik gemerkt. Maar niet alleen als voorzitter, ook als lid van de community. Vooral na de verbreding naar een transdisciplinair samenwerkingsverband zijn er veel nieuwe mogelijkheden bijgekomen om buiten je eigen discipline te kijken en accenten te verleggen.
Binnen het duurzaamheidsthema zal ik dat blijven doen, als voorzitter van De Groene OK, als Medical Delta hoogleraar en als betrokken wetenschapper bij duurzaamheidsonderzoek.”
Voor Medical Delta staat het bevorderen van samenwerking voorop. Hoe kijken jullie tegen het begrip ‘samenwerken’ aan?
Sanne: “Samen bereik je meer. Ik ben er echt van overtuigd dat dit klopt. Ik heb dat zelf ook ervaren. Het kost soms wat meer afstemming en tijd om elkaar te leren kennen en elkaars taal te leren spreken - of in ieder geval te begrijpen, maar het levert veel op. De kunst is om ieders expertise en ervaring goed samen te brengen. En dat is hard nodig, want de gezondheidsvraagstukken die voor ons liggen, zijn veelkoppige monsters met allerlei zaken die met elkaar samenhangen. Die krijg je niet alleen opgelost. En heel praktisch: in tijden van krapte, met minder personeel en minder onderzoeksbudget, kan je niet zonder elkaar.”
Frank Willem: “Ik kan me hier alleen maar bij aansluiten. We zitten in een economisch model op het moment waarvan we allemaal weten dat we een stapje terug moeten doen. Niet iedereen kan zijn eigen lichtshow meer geven, we moeten daarom juist elkaar opzoeken.
Daarbij mogen we de concurrentiestrijd wel wat meer loslaten. Dat er binnen de gezondheidszorg meer concurrentie moest komen, was toentertijd prima, want er moest wel wat veranderen. Maar we moeten nu opnieuw veranderen, een pas op de plaats maken en weer naar elkaar teruggroeien. Minder drang naar ‘winst gedreven’ facetten in de gezondheidszorg, een stapje terug naar saamhorigheid en voorwaarts in de bundeling van krachten.”
Het gaat erom te zoeken naar de juiste mix. Naar specialisten die iets heel goed kunnen, en generalisten die het herkennen en weten te verbinden.Sanne: “En niet alles dubbel doen, want ook daar hebben we in de regio nog wel een slag te maken. Dat betekent ook: niet altijd alles erbij willen doen als iemand dat vraagt. Het is goed om te erkennen dat er nu eenmaal specialisten zijn met een jarenlange trackrecord op bepaalde onderwerpen, en dat je die nodig hebt. Vraag deze mensen erbij, in plaats van zelf het wiel uit te willen vinden. Schoenmaker blijf bij je leest.”
Frank Willem: “Tegelijkertijd moeten we in het medische domein, waar ik vandaan kom, wel weer terug naar meer generalistisch denken. We schieten te ver door naar superspecialisten die bij wijze van spreken zeggen: ‘sorry, die gebroken linkerbeen kan ik niet opereren, mijn specialisatie is rechterbenen.’ Dat gevaar ligt ook op de loer bij technologie, en überhaupt in de maatschappij. Bel maar eens een instelling of organisatie op: je wordt vrijwel altijd doorverbonden en doorverbonden en doorverbonden.”
Sanne: “Het gaat erom te zoeken naar de juiste mix. Naar specialisten die iets heel goed kunnen, en generalisten die het herkennen en weten te verbinden. Dit werkt bijvoorbeeld goed in de programma’s en living labs. Noem het ‘lab regisseurs’ of ‘coördinatoren’ of ‘programmamanagers’: die mensen zijn essentieel voor het succes van een programma of lab, zo is mijn ervaring. Dan gaat het niet alleen om verbindingen leggen, maar ook om nieuwe kansen te signaleren vanuit een soort van cognitieve creativiteit. Dat is een vak apart.”
De Medical Delta community beperkt zich allang niet meer tot wetenschappers van verschillende disciplines.
Frank Willem: “Klopt, ook bij universiteiten bemerk ik dat dat het niet langer meer alleen om ‘bedenken’ gaat, maar ook om uitwerken en implementeren. En dat daarin de samenwerking wordt gezocht met bijvoorbeeld hogescholen en mogelijk ook het mbo. Die behoefte is er ook vanuit de samenleving.”
Sanne: “Daarmee verbreden ook de doelgroepen van Medical Delta, we zijn er niet meer primair voor wetenschappers alleen, en ook niet alleen maar voor de ‘cure’-kant van gezondheidszorg, maar ook voor ‘care’ en voor preventie, voor zorgprofessionals, patiënten en burgers. Uiteindelijk doen we het allemaal voor de gezondheidsvraagstukken die spelen bij de inwoners van Zuid-Holland. En vandaaruit de rest van Nederland en daarbuiten.”
Frank Willem: “Deze ontwikkeling is duidelijk te zien, ja. Van cure zijn we nu verdergegaan naar én cure én care én preventie. Wat tegelijkertijd ook lastig is hoor, want we vinden preventie allemaal belangrijk, maar we hebben er als maatschappij nog weinig geld voor over. De vraag is ook: hoe ver moet je gaan als Medical Delta? Waar houdt het op? Volgens mij gaat het erom: gaat het om gezondheid en zit er technologie of innovatie bij? Dan past het bij Medical Delta.”
Zou Medical Delta ook de samenwerking moeten opzoeken met andere organisaties en samenwerkingsverbanden?
Sanne: “Zeker. Als je bijvoorbeeld gezamenlijk bijeenkomsten organiseert, kunnen bezoekers op één moment de relevante informatie en het juiste netwerk treffen. Je kunt elke dag wel ergens naar een bijeenkomst gaan. Door het samen te doen, wordt het voor bezoekers interessanter.”
Frank Willem: “We hebben daarin een belangrijke rol te vervullen. Zoals we ons jaarcongres de laatste keer ook samen met partijen als Zuid-Hollandse Impact Alliantie (ZHIA), Leiden-Delft-Erasmus Universities en de provincie Zuid-Holland hebben georganiseerd. Dat is voor herhaling vatbaar.
Wat zou Medical Delta meer, en wat vooral minder moeten doen?
Sanne: “Meer samenwerken met het mbo is heel logisch, dat is iets waar we de komende jaren op moeten inzetten.”
Frank Willem: “Op het gebied van financiering van bijvoorbeeld implementatie en opschaling van innovaties hebben we ook een sterke positie, met alle kennis uit bijvoorbeeld de Erasmus Universiteit. Daar ligt potentie.”
Om inhoudelijke scherpe keuzes te maken, is het belangrijk te kijken naar waar we als regio goed in zijn.Sanne: “Geografisch ligt onze regio dicht bij de ministeries. Ook daar kunnen we meer mee doen.
Om inhoudelijke scherpe keuzes te maken, is het belangrijk te kijken naar waar we als regio goed in zijn. Dat er zoveel kennisinstellingen en zorginstellingen in de regio zijn, dat we een sterke glas- en tuinbouwsector hebben, dat we een multiculturele bevolkingssamenstelling hebben, dat hier veel innovatieve bedrijven zijn: daar liggen kansen. We zijn als regio toch wel echt anders dan bijvoorbeeld Brainport Eindhoven. Die unieke aspecten onderscheiden ons, daar moeten we op inzetten.”
Tenslotte: wat wil jij Sanne meegeven, Frank Willem?
Frank Willem: “Ik ben als mens enorm rijk geworden aan kennis en inspiratie, vooral van mensen uit een totaal andere hoek dan waar ik vandaan kom als arts. Dat je telkens weer denkt: ‘wow, er is zoveel meer te halen uit de breedte van het geheel wat ten goede komt aan behandelingen.’
Je komt in een inspirerend team te werken, met altijd de antennes naar buiten toe gericht. Vanuit het samenwerkingsverband zijn mooie dingen opgezet, waaronder de nieuwe programmering. Ik kan alleen maar positief zijn. Ik draag het met groot plezier over.”
Als Medical Delta Lector en Scientific Leader van verschillende onderzoeksprogramma’s en living labs van Medical Delta is Sanne de Vries al goed bekend met Medical Delta. Ze neemt ruime ervaring mee als lector en associate professor bij De Haagse Hogeschool en de LUMC Health Campus Den Haag. Haar bestuurlijke ervaring heeft ze onder andere opgedaan als directeur van het Centre of Expertise Health Innovation bij De Haagse Hogeschool. Ook is ze Leidend Lector van het onderdeel Fysiek Vitaal van het SPRONG en Medical Delta programma Vitale Delta.
Frank Willem Jansen draagt na bijna vijf jaar de voorzittershamer over. Jansen is vanaf de start van Medical Delta in 2006 actief in het samenwerkingsverband. Voorafgaand en tijdens zijn voorzitterschap was hij in verschillende rollen betrokken bij de ontwikkeling en doorontwikkeling van onderzoeksprogramma’s en het samenwerkingsverband als geheel, onder meer als Medical Delta hoogleraar van het eerste uur.
Foto's: Guido Benschop
