Duurzame bekostiging: 'innovatie, wie betaalt dat?'

Het is niet gemakkelijk om bewezen effectieve innovaties in de zorgpraktijk in te zetten. Tijdens een ZorgTech bijeenkomst voorafgaand aan de Medical Delta Conference werd onder de titel 'Innovatie, wie betaalt dat?' een rondetafeldiscussie gehouden over duurzame bekostiging van zorginnovaties.

Floor Waardenburg (Cue2Walk International), Douwe Jippes (Healthy.Capital), Thijs Schaap (Noaber), Gertjan van Rossum (IFOZ – Innovatiefonds Ouderenzorg), Martijn Hessels (Crefact) en Erwin Tak (Gemeente Den Haag) gingen hierover met elkaar in gesprek. 

Elles de Bruin, moderator van de sessie, opende de discussie met de vraag naar de rol van innovatie en de toekomst van de gezondheidszorg. Het panel was het erover eens dat innovatie cruciaal is voor het efficiënter maken van werkprocessen en tegelijkertijd het waarborgen van de zorgkwaliteit. Volgens de deelnemers staat we aan de vooravond van een transformatie waarbij het omarmen van innovatie en het inzien van het belang ervan een uitdaging is binnen de gezondheidszorg. Dit komt ook naar voren in de podcastserie ‘De Toekomst is Grijs’ van Omroep Max waarin Elles de Bruin en Astrid Cornelisse de uitdagingen van vergrijzing in Nederland en het belang van bewezen innovatie bespreken.

Innovatie omarmen

"Het zou niet vrijblijvend moeten zijn," benadrukte Gertjan van Rossum. "Het is belangrijk om de juiste innovaties te omarmen, die hebben aangetoond te werken in de praktijk en die de effectiviteit van de zorg verhogen." Hij wees erop dat zorgverleners weer meer toekomen aan het werk waarvoor ze zijn opgeleid als ze de innovaties omarmen die bijdragen aan tijdbesparing. "Dat is erg waardevol."

Vertrouwen in de technologie speelt hierin ook een belangrijke rol. Het betrekken van zorgpersoneel in een vroeg stadium, experimenteren en leren zijn cruciaal. Een voorbeeld van Stox’s medische sokken illustreert dit. Hoewel de innovatie bewezen effectief is, blijven zorgverleners vaak trouw aan hun traditionele methoden. Bram Onneweer van Rijndam Revalidatie bevestigde het gedrag van zorgpersoneel en benadrukte dat je innovatie voor je moet laten werken. Dit vergemakkelijkt hetzelfde werk en zorgt dat er meer tijd overblijft voor andere zorgtaken.

Wie betaalt de prijs?

Wie betaalt de prijs van een innovatie? De cruciale vraag over het aantonen van innovatieve effectiviteit op de lange termijn, werpt een scherp licht op de uitdagingen van duurzame bekostiging. Het voorbeeld van Cue2Walk, dat het valrisico van Parkinsonpatiënten vermindert, illustreert het dilemma.

In Nederland is het niet ongebruikelijk dat zowel gebruikers als zorginstellingen niet betalen voor dergelijke hulpmiddelen. Dit roept de vraag op of zorgverzekeraars hierin een grotere rol zouden kunnen spelen. De financiering door zorgverzekeraars is vaak een complexe kwestie. Hierdoor komt het voor dat patiënten langer zelf voor kosten betalen dan eigenlijk nodig is. Hoewel veel patiënten bereid zijn deze kosten te dragen, is het voor sommigen simpelweg niet haalbaar.

Marcel Wilschut van het Albert Schweitzer Ziekenhuis wees op de kosten van innovaties en benadrukt dat ze vaak in de praktijk worden geïntegreerd zonder duidelijk financieringsmodel. "De kosten van zorginnovaties en de duurzame bekostiging hiervan blijft een complexe kwestie, waarbij de uitdaging ligt in het vinden van een evenwicht tussen de waarde van een innovatie en de noodzaak om de zorgkwaliteit te handhaven."

Doorzettingsvermogen

Marktbetreding is een complex proces voor een startup in de technologische gezondheidszorg. Dit vraagt om veel doorzettingsvermogen. Er zijn namelijk veel stappen die moeten worden doorlopen zoals klinische validatie, certificering en doelmatigheid. Ondanks de uitdagingen is opgeven vaak geen optie voor de vastberaden ondernemer; het is een puzzel waarbij je moet uitzoeken wie of wat je nodig hebt, in welke fase. Zo beaamt ook Floor Waardenburg van Cue2Walk. Op de vraag van Elles de Bruin of hij ooit gedacht heeft om te stoppen, reageert hij resoluut: "Nee, nooit."

Integrale aanpak

Meer vroege fasefinanciering zou een verschil kunnen maken, gaf Douwe Jippes van Healthy.Capital aan, "maar in Nederland ontbreekt het ons vaak aan een duidelijke zorgvisie. Dit in tegenstelling tot Duitsland, waar een heldere visie op Digital Health heerst en het pad voor zorginnovatiestartups goed is uitgestippeld. Een integrale aanpak tussen verschillende instanties is essentieel voor het stimuleren van technologie in de gezondheidszorg en het realiseren van vooruitgang."

Het duurzaam financieren van innovatie in de gezondheidszorg blijft een uitdagend proces dat doorzettingsvermogen en creativiteit van ondernemers vereist, zo kan geconcludeerd worden uit de gesprekken. In dit complexe landschap zou de focus moeten verschuiven van experimenteren naar concrete actie. Bewezen effectiviteit moet niet langer een vrijblijvend begrip zijn, maar eerder een aansporing om daadwerkelijk in beweging te komen. Met deze instelling kunnen alle betrokken partijen, van ondernemers tot overheid, gezamenlijk werken aan een toekomstbestendige gezondheidszorg en de bijbehorende duurzame financiering. De cruciale vraag blijft echter wie uiteindelijk de kosten voor innovatie betaalt. 

Het innovatieprogramma ZorgTech wordt mogelijk gemaakt door de provincie Zuid-Holland, TNO, Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH), InnovationQuarter en Medical Delta; de uitvoering is in handen van InnovationQuarter, TNO en Medical Delta.